گاز نیتروژن (Nitrogen)
گاز نیتروژن گازی بی بو، بی رنگ و بدون مزه می باشد. عدد اتمی گاز نیتروژن ۷ است و نماد شیمیایی آن حرف N می باشد. اتمسفر زمین شامل ۷۸% گاز نیتروژن می باشد. این گاز همیشه در هرقسمتی از سیارات که زندگی و موجود زنده وجود داشته باشد، وجود دارد.
(( استفاده های مرسوم از این گاز ))
این عنصر تقریباً در تمام مواد دارویی موجود می باشد. در قالب دی اکسید نیتروژن به عنوان داروی بیهوشی مورد مصرف قرار می گیرد. در فرآیند انجماد نیز از این گاز برای منجمد سازی و حفظ و نگهداری تخم مرغ، خون، اسپرم و نمونه های زیستی دیگر نیز استفاده می شود. یکی دیگر از موارد استفاده آن در CPU کامپیوتر ها می باشد که از گرم شدن بیش از حد آن جلوگیری می کند. از مخازن این گاز نیز برای قوی ساختن تفنگ های بازی پینت بال استفاده می شود. ثابت کرده اند که دی اکسید نیتروژن جایگزین خوبی برای گاز کربن دی اکسید می باشند.
این عنصر غیر فلزی شیمی، برای پر کردن لاستیک هواپیماها و ماشین ها نیز مورد استفاده قرار می گیرد. همان عنصر در سیستم های سوخت هواپیما های نظامی برای مبارزه با خطرات آتش سوزی استفاده می شود. استفاده ی مرسوم دیگر این گاز در تولید فولاد و دستگاه های ولتاژ های بالا می باشد. در مدار های مجتمع، دیود ها، ترانزیستور ها و دیگر قطعات الکتریکی نیز مورد استفاده قرار می گیرد. این گاز در مواد منفجره ی مایع موجود میباشد تا از منفجر شدن آن ها جلوگیری کند.
(( نیتروژن و موجودات زنده ))
همان طور که قبل تر گفته شد، این عنصر در هرجا که موجود زنده باشد وجود دارد، مانند گیاهان و حیوانات و انسان ها. شکل اولیه ی آن، در آمینو اسید ها است که سازنده ی ساختمان پروتئین ها می باشند. هم چنین پایه ای برای انتقال دهنده های عصبی می باشد. این عنصر مورد نیاز حیات گیاهان و رنگدانه و کلروفیل می باشد. این چیزی است که به گیاهان اجازه می دهد تا نور خورشید را تبدیل به انرژی کنند. این عنصر در ریشه، برگ و دانه های گیاهان موجود می باشد. در واقع گیاهان نیتروژن موجود در اتمسفر را نمی گیرند.
(( موارد مصرف این گاز در صنایع))
از این عنصر برای کنترل آلودگی استفاده می شود. در بسیاری از صنایع از این عنصر برای از بین بردن مایعات و بخارهای سمی موجود در تجهیزات صنعتی استفاده می شود. به عنوان دی اکسید نیتروژن، وجود این عنصر در بخش صنعت حیاتی است. هم چنین از موارد مصرفی دیگر، استفاده به عنوان کاتالیزگر در واکنش های اکسیداسیون می باشد. به غیر از یک عامل اکسید کننده، قادر است به عنوان عامل سفید کننده ی آرد و سوخت موشک نیز مورد استفاده قرار بگیرد.
((نیتروژن مایع))
این عنصر در دمای ۱۹۵٫۵- درجه و حتی بیشتر، تغییر حالت می دهد و در سرما درمانی ( درمان بوسیله ی سرما ) مورد استفاده قرار می گیرد. در آینده نیز برای درمان بیماری ها و اختلالات پوستی مانند درمان آکنه و زگیل و … از نیتروژن استفاده خواهد شد.
((مشخصات کلی نیتروژن))
این عنصر در اتمسفر وجود دارد. این عنصر در حالت های مختلف موجود است. هنگامی که افراد به نیتروژن فکر می کنند، در ذهن آن ها این عنصر به شکل هوا و گاز تصور می شود. اما نیتروژن قسمتی از غذایی که هر روز می خورند را نیز تشکیل می دهد. از زمان کشف آن تا به امروز, دانشمندان اطلاعات بسیاری راجع به این عنصر به دست آورده اند. امروزه نیتروژن بر ای تجارت و امور تجاری در دست می باشد، به خصوص دی اکسید نیتروژن و نیتروژن مایع فوق العاده خنک کننده! این عنصر سبک ترین عنصر در گروه نیتروژن ( در جدول مندلیف ) است. عناصر دیگر عبارت اند از: عنصر آرسنیک و عنصر آنتیموان و عنصر بیسموت.
این عنصر برای زندگی حیاتی است و تعداد کمی از حیوانات این عنصر را به طور کاملا خالص دریافت و مصرف می کنند و گاهی اوقات در شکل آمینو اسید و اسید نوکلئیک مورد استفاده قرار می گیرد.
((کشف عنصر نیتروژن))
این عنصر برای اولین بار در سال ۱۷۷۲ از سایر عناصر جدا شد. اما دانشمندان از زمان ها پیش از آن از وجودش آگاه بودند. در حالت کاملا خالص این عنصر بسیار خطرناک است. در مواقعی که اکسیژن نباشد حساسیت زا می باشد. یکی از مسائل و مشکلاتی که با نیتروژن مایع وجود دارد این است که در معرض دمای اتاق تبدیل به حالت گاز میشود، به همین دلیل وجود تهویه ی مناسب به هنگام استفاده از این عنصر بسیار مهم و حیاتی می باشد.
((اطلاعاتی بیشتر در رابطه با دی اکسید نیتروژن))
این ترکیب متشکل از ترکیب اکسیژن و نیتروژن می باشد. از بهترین ترکیب های شناخته شدهی نیتروژن، دی اکسید نیتروژن و نیتریک اکسید می باشند. در آن دو ترکیب، یک یا دو اتم اکسیژن به یک اتم نیتروژن متصل می شوند. به گفته دانشمندان، مقدار زیادی از این عناصر در هوا موجود می باشند که سبب آلودگی هوا می شوند.
یکی از استفاده های بسیاری که از این عنصر می شود، استفاده در لامپ ها می باشد، در مقایسه با آرگون, این عنصر به صرفه تر و ارزانتر می باشد. در بسیاری از بسته بندی های مواد خوراکی از این عنصر برای جلوگیری از فرایند اکسید شدن استفاده می شود.
ترجمه : سماء میرزاآقا
