بسته‌بندی اتمسفر اصلاح‌شده (MAP) چیست؟

بسته‌بندی اتمسفر اصلاح‌شده

اصطلاحاتی که برای توصیف محصولات خوراکی و نوشیدنی به کار می روند، دیگر یک رویه گذرا نیستند و کم‌کم به استانداردی در صنعت بسته‌بندی تبدیل می شوند. مصرف‌کنندگان خواستار محصولات تازه ای هستند که با حداقل فراوری تولید شده و در عین حال، زمان نگهداری طولانی داشته باشند. مصرف‌کنندگان پرمشغله فرصت ندارند هر روز به فروشگاه‌های مواد غذایی سر بزنند و گسترش سکونت در حومه شهر، بازارهای قابل دسترس و نزدیک به اماکن مسکونی را به خاطره ای دور از گذشته بدل کرده است.

تولیدکنندگان مواد خوراکی و نوشیدنی باید محصولات خود را به بازاری عرضه کنند که به طور روزافزون در حال جهانی شدن است و ضمن حفظ طعم و بافت مطلوب، زمان ماند و نگه‌داری محصولاتشان را افزایش دهند. به همین دلیل، بسته‌بندی اتمسفر اصلاح‌شده ( MAP )، بیش از پیش به گزینه ای محبوب برای افزایش زمان نگه‌داری اقلام غذایی تازه تبدیل شده است. بنابراین، MAP چیست و چطور می توان دریافت که برای محصول شما مناسب است؟

بسته‌بندی اتمسفر اصلاح‌شده (MAP) چیست؟

بنابر اعلام FDA، بسته‌بندی اتمسفر اصلاح‌شده “شامل کنترل یا اصلاح هوای اطراف محصولاتی است که با انواع و یا ترکیبی از فیلم های مختلف بسته ‌بندی شده اند؛ این فرایند به صورت فعال یا غیرفعال انجام می شود».

یکی از اولین کاربردهای این تکنولوژی توسط مک دونالد ( mc Donald ) تعریف شد که از بسته‌بندی اتمسفر اصلاح‌شده برای بسته‌بندی کاهو در بسته های حجیم و توزیع در بازار خرده‌فروشان استفاده کرد. این کار به آنها امکان داد محصولات فاسد شدنی فله را طوری بسته‌بندی کنند که زمان ماندگاری طولانی داشته باشد. اتمسفر اصلاح‌شده براساس تعریف می تواند شامل تغییر توزیع و ترکیب طبیعی گازهای اتمسفر باشد. در صنایع بسته‌بندی، این فرایند شامل تغییر و کنترل ترکیب گازهای داخل هر بسته است به طوری که شرایط مطلوبی برای افزایش زمان نگهداری و کاهش اکسیداسیون و فساد غذا و نوشیدنی های فاسد شدنی فراهم شود.

دو نوع بسته‌بندی اتمسفر اصلاح‌شده وجود دارد: غیرفعال و فعال.

براساس تعریف سازمان غذا و دارو( FDA )، بسته‌بندی اتمسفر اصلاح‌شده فعال شامل “جابجایی گازهای داخل بسته که در مرحله بعد با ترکیب دلخواهی از گازهای مختلف جایگزین می شود” و بسته‌بندی اتمسفر اصلاح‌شده غیرفعال مربوط به زمانی است که” محصول با نوعی فیلم منتخب بسته‌بندی و اتمسفر مورد نظر به صورت طبیعی و از خود محصول، تولید می شود».

چه نمونه هایی از MAP وجود دارد؟

1. فلاش گاز

در محصولات خوراکی و نوشیدنی، در بیشتر موارد از نیتروژن برای کاهش اکسیژن داخل بسته استفاده می شود؛ چرا که این اکسیژن می تواند سرعت فساد محصول را افزایش دهد. فلاش گاز نیتروژن یکی ازروش هایMAP  است. این فرایند می تواند داخل خود بسته رخ دهد و یا در مراحل پیش از بسته‌بندی- مثلاً دستگاه های پرکننده – انجام شود. طی این فرایند، گاز نیتروژن فعالانه به داخل بسته پمپاژ می شود تا جایگزین اکسیژن شود. براساس گزارش FDA ، سه عمل صورت می گیرد:

• جابجایی اکسیژن برای به تأخیر انداختن اکسیداسیون
• کاهش رشد ارگانیسم های فساد هوازی
• به عنوان فیلتری برای حفظ یکنواختی بسته عمل می کند

2. فیلم های بسته‌بندی حائل

انتخاب فیلم های خاصی برای بسته‌بندی که بهتر از محصول حفاظت می کنند، نمونه دیگری از بسته‌بندی اتمسفر اصلاح‌شده است. بنا بر اعلام  FDA، این کار با استفاده از مواد بسته‌بندی حائل مانند پلی اتیلن کم‌تراکم ( LDPE )، پلی وینیل کلراید ( PVC ) و یا پلی‌پروپیلن ( PP ) انجام می شود که کمتر به رطوبت و اکسیژن اجازه نفوذ می دهند. به‌تازگی فیلم های بسته‌بندی “پیشرفته” ای وارد بازار شده اند که نشانگر دما، نشت، کیفیت غذا و غیره دارند.

3. بسته های تنظیف یا خشک‌کننده

 یک نمونه دیگر از MAP، استفاده از بسته های تنظیف یا خشک‌کننده اکسیژن است. به گزارش  BAKERY ONLINE، این بسته های کوچک کیسه ای اغلب شامل مخلوطی از پودر آهن و اسید اسکوربیک و گاهی کربن فعال هستند. این ترکیبات مانند کاتالیزور و فعال‌کننده عمل کرده و رطوبت و اکسیژن داخل بسته حاوی مواد فسادپذیر را جذب و برطرف می کنند.

4. دریچه های درون بسته

اضافه کردن دریچه های یک طرفه به بخش خارجی بسته نمونه دیگری از روش های MAP است. این دریچه های مخصوص می توانند درطول فرایند بسته‌بندی به فیلم رول‌استوک اضافه شوند. دریچه های یک‌طرفه به برخی گازها اجازه خروج از بسته را می دهند؛ بدون اینکه ورود گازها از بیرون را امکان‌پذیر کنند. این کار معمولاً به منظور کاهش فشار ناشی از گازهای منتشر شده توسط خود محصول انجام می شود اما در عین حال به خارج کردن هوا از داخل بسته ها کمک و جاسازی و انباشت مواد را بهتر می کند.

بسته‌بندی اتمسفر اصلاح‌شده چگونه از موادغذایی محافظت می کند؟

به طور کلی، فناوری بسته‌بندی اتمسفر اصلاح‌شده با کاهش تماس مواد غذایی تازه با اکسیژن، از آنها محافظت می کند. اکسیژن منجر به اکسیداسیون می شود که می تواند باعث تغییر رنگ، فساد، از بین رفتن طعم و بافت محصول شود. با کاهش یا کنترل میزان اکسیژن موجود در بسته، محصول غذایی مدت طولانی تری تازه می ماند، طول عمر نگهداری آن افزایش می یابد و جذابیت آن برای مصرف‌کننده افزایش می یابد.

فناوری بسته‌بندی اتمسفر اصلاح‌شده برای میوه ها و سبزیجات تازه برش داده شده که با چند ساعت قرار گرفتن در معرض اکسیژن، ارزش غذایی خود را از دست می دهند، بسیار مفید است. اچ. لویز کوپرهوس از مجله ایمنی مواد غذایی گزارش می دهد که استفاده از MAP در گروه محصولات خوراکی تازه برش داده‌ شده، یکی از سریع‌‌الرشدترین کاربردهای بسته‌بندی اتمسفر اصلاح‌شده است. کوپرهوس اظهار می دارد: « در حال حاضر، میوه های تازه برش خورده و بسته‌بندی شده با فناوری MAP  و فناوری های دیگری از این دست، در دسترس هستند؛ از جمله خربزه، آناناس و سالادهای میوه ای مخلوط با عمر مفید ده تا چهارده روز و سیب های از قبل برش داده شده با عمر مفید سه تا شش هفته. این محصولات بطور گسترده در فروشگاه های مواد غذایی در دسترس مشتریانی قرار می گیرند که خواهان غذای تازه و طبیعی بدون مواد نگهدارنده هستند و در عین حال، زمان نگهداری طولانی را نیز درنظر می گیرند.

 

چه کسی از بسته‌بندی اتمسفر اصلاح‌شده استفاده می کند؟

 

رست‌کننده ( تفت‌دهنده ) های قهوه

دانه های قهوه پس از آنکه رست می شوند، دی اکسید کربن آزاد می کنند. در صورت عدم استفاده ازMAP، رست‌کننده ها مجبورند دانه ها را قبل از بسته بندی خنک کنند تا گاز خود را از دست بدهند زیرا گاز دی اکسید کربن تولیدشده می تواند باعث انفجار بسته شود. با این حال، این کار باعث می شود دانه ها با کیفیت پایین تری به دست مصرف کنندگان برسند. اگر دانه ها برای مدت طولانی در معرض عناصر قرار گیرند، به سرعت می تواند بیات شوند.

درنتیجه، بسیاری از رست کنندگان تخصصی قهوه، از MAP در قالب دریچه های یک طرفه استفاده می کنند ( در تصویر سمت چپ نشان داده شده است) که به کربن دی اکسید اجازه می دهند از کیسه قهوه به بیرون منتشر شود بدون اینکه به گازها یا آلاینده های محیطی دیگر، اجازه ورود دهند. این کار باعث می شود دانه های قهوه در نهایت تازگی و با طعم و کیفیت دلخواه مصرف‌کنندگان، بسته‌بندی شود.

تولیدکنندگان میوه ها و سبزیجات تازه

تولیدکنندگان میوه و سبزیجات تازه برش داده شده معمولا از بسیاری از اشکال بسته‌بندی اتمسفر اصلاح شده استفاده می کنند؛ از جمله فلاش گاز نیتروژن و فیلم های بسته‌بندی حائل. محصولات تازه به شرایط محیطی و اکسیداسیون حساسیت ویژه ای دارند و در نتیجه برای حفظ تازگی و جلوگیری از فساد این مواد، معمولاً لازم است از بیش از یک روش استفاده شود.

فلاش گاز نیتروژن جایگزین اکسیژن داخل بسته خواهد شد، در نتیجه، اکسیداسیون که منجر به تغییررنگ، طعم نامطلوب و فساد ماده غذایی می شود، کاهش می یابد. فیلم های بسته‌بندی حائل با بیرون کردن رطوبت اضافی، گازهای محیطی و مواد آلاینده از بسته، استفاده از موادنگهدارنده را کاهش می دهند و در عین حال، فضای داخل بسته را بهینه می کنند.

تولیدکنندگان برخی اسنک ها

با افزایش “تمایل به اسنک ها” بسیاری از مصرف‌کنندگان پر مشغله، دیگر فرصتی برای خوردن وعده های اصلی غذایی ندارند و ترجیح می دهند در طول روز از میان وعده های سالم استفاده کنند. تولیدکنندگان اسنک، برای این که راحتی مصرف‌کنندگان را به حداکثر رسانده و در عین حال، محصولات طبیعی و بدون مواد نگهدارنده عرضه کنند، به طور گسترده از فیلم های بسته‌بندی حائل استفاده می کنند تا محصولات شان را تازه نگه دارند و در عین حال، زمان نگهداری آنها را افزایش دهند. هرچند فیلم های حائل معمولاً گران‌قیمت اند، اما روی هم رفته مصرف کنندگان از صرف هزینه برای محصولات میان وعده مناسبی که مدت طولانی تری باقی می مانند و کمتر فاسد می شوند، راضی اند.

تولید کنندگان مواد دارویی و نوشیدنی

صنایع داروسازی و مکمل های غذایی اغلب از بسته های خشک کننده یا تنظیف اکسیژن استفاده می کنند تا میزان رطوبت یا اکسیژن موجود در بسته را کاهش دهند. احتمالاً این بسته های کوچک را با برچسب “ قورت ندهید” درون بسته بندی مسکن ها یا ویتامین ها دیده اید. این بسته های کوچک زمان ماند این محصولات مهم را افزایش داده و به مصرف کنندگان امکان می دهند این مواد را برای مدت طولانی در قفسه داروهای خود نگهداری کنند.

ترجمه: دایان گاز

10/24/2022