انفجار گاز اکسیژن، یک خطر جدی
سیلندرهای گاز اکسیژن صنعتی و پزشکی نقش کلیدی در تأمین هوای حیاتی برای بیمارستانها، صنایع تولیدی و بسیاری از فرایندهای فنی دارند. اما نکتهای که گاهی نادیده گرفته میشود، این است که گاز اکسیژن فشردهشده یک منبع انرژی بالقوه بسیار خطرناک است.
هرگونه خطا در طراحی، نگهداری یا عملیات پر کردن سیلندر میتواند به وقوع انفجار و آسیب جدی منجر شود. در ادامه با الهام از گزارش تحلیلی منتشرشده توسط وبسایت تخصصی Gasworld در جولای ۲۰۲۵، به چهار درس کلیدی از یک حادثه واقعی میپردازیم که میتواند مسیر پیشگیری در آینده را هموارتر کند.
۱. طراحی اصولی سیستمهای پر کردن، خط قرمز ایمنی
یکی از مهمترین یافتهها در حادثه اخیر این بود که نقص طراحی در سیستم پر کردن سیلندرها یکی از دلایل اصلی انفجار بوده است.
طراحی صحیح باید:
- از تجمع گرما جلوگیری کند
- مانع اصطکاک بیش از حد شود
- سوپاپها و اتصالات ایمن و تستشده داشته باشد
هرگونه کوتاهی در این زمینه میتواند پیامدهای فاجعهبار داشته باشد.
۲. آموزش ناکافی، عامل پنهان بسیاری از حوادث
در بررسی حادثه مشخص شد که اپراتورها از آموزشهای دقیق و بهروز بهرهمند نبودهاند.
برای کاهش ریسک انفجار در کار با سیلندرهای گاز اکسیژن، ضروریست:
- تمام کارکنان در مورد خواص ویژه گاز اکسیژن آموزش ببینند
- نحوه صحیح اتصال، پر کردن و ایمنسازی سیلندرها را بهطور عملی یاد بگیرند
- دستورالعملهای ایمنی را بهروز و در دسترس داشته باشند
۳. اهمیت بررسیهای دورهای تجهیزات
تحقیقات تیم WHA International نشان داد که برخی تجهیزات مورد استفاده، فرسوده یا معیوب بودهاند.
برای پیشگیری از حوادث مشابه:
- باید برنامهای منظم برای بازرسی فنی سیستمهای پرکن گاز اکسیژن تعریف شود
- تعویض قطعات فرسوده نباید به تعویق بیفتد
- استفاده از تجهیزات تأییدشده (certified) ضروری است
۴. مستندسازی حوادث، سکوی جهش ایمنی است
شاید مهمترین درس این باشد که هر حادثه، یک فرصت برای یادگیری است.
شرکت WHA با تحلیل دقیق حادثه، توانست درسهایی استخراج کند که در آینده مانع از بروز اتفاقات مشابه خواهد شد. پیشنهاد میشود:
- مستندسازی دقیق هر حادثه انجام شود
- نتایج با تیمهای دیگر به اشتراک گذاشته شود
- فرآیند بازآموزی براساس آن طراحی گردد
انفجار گاز اکسیژن، اتفاقی نیست؛ نتیجه خطاست
انفجار در سیستمهای گاز اکسیژن نه یک تصادف، بلکه حاصل نقص در طراحی، آموزش یا نگهداری است. با رعایت این چهار اصل:
- طراحی اصولی
- آموزش مستمر
- بازرسیهای دورهای
- تحلیل و مستندسازی حوادث
میتوانیم محیطی ایمنتر برای کارکنان، بیماران و مصرفکنندگان ایجاد کنیم.
گردآورنده: یاسمین شجاعی
منبع: gasworld
