گازهای IG و G: تعاریف، کاربردها و تفاوت‌ها
گازهای IG (Inert Gases) و گازهای G در صنایع مختلف به‌ویژه در حوزه‌های اطفای حریق، سرمایش، و کاربردهای نظامی و صنعتی جایگاه ویژه‌ای دارند. در این مقاله با این گازها، ویژگی‌ها، کاربردها و تفاوت‌های آنها آشنا می‌شویم.
گازهای IG در سیستم‌های اطفای حریق و انواع آن:
گازهای IG، ترکیباتی از گازهای خنثی و بی‌اثر مانند گاز آرگون (Ar)، گاز نیتروژن (N₂) و گاز کربن دی اکساید (CO₂) هستند که در سیستم‌های اطفای حریق برای خاموش کردن آتش استفاده می‌شوند. این گازها با کاهش میزان گاز اکسیژن محیط به حدی که برای ادامه سوختن کافی نباشد، آتش را مهار می‌کنند.
گازهای IG به چهار دسته اصلی تقسیم می‌شوند:
- IG-01: صد درصد گاز آرگون.
- IG-55: ترکیب ۵۰ درصد گاز نیتروژن و ۵۰ درصد گاز آرگون.
- IG-100: صد درصد گاز نیتروژن.
- IG-541: ترکیب ۵۲ درصد گاز نیتروژن، ۴۰ درصد گاز آرگون و ۸ درصد گاز کربن دی اکساید.
این گازها با کاهش سطح گاز اکسیژن به حدود ۱۲ تا ۱۵ درصد، آتش را خاموش می‌کنند. این سطح گاز اکسیژن برای انسان قابل‌تنفس است اما برای ادامه سوختن کافی نیست.
کاربردهای گازهای IG
- اتاق‌های سرور و دیتا سنترها: حفاظت از تجهیزات حساس.
- مراکز مخابراتی: جلوگیری از آسیب به تجهیزات.
- آزمایشگاه‌ها و صنایع شیمیایی: حفاظت از مواد حساس.
- موزه‌ها و کتابخانه‌ها: حفظ اشیای ارزشمند در برابر آتش.
- صنایع نفت و گاز: حفاظت از پالایشگاه‌ها و مخازن.
- صنایع دارویی: جلوگیری از تخریب مواد حساس.
مزایا و معایب گازهای IG
مزایا:
- غیرخورنده و غیرسمی.
- بی‌تأثیر بر تجهیزات الکترونیکی.
- دوستدار محیط زیست.
- مناسب برای فضاهای بسته و حساس.
معایب:
- نیاز به فضای بزرگ برای ذخیره‌سازی.
- هزینه‌های اولیه بالا.
- نیاز به محاسبات دقیق برای طراحی سیستم.
گازهای G: تعریف و کاربردها
گازهای G به گازهایی با ویژگی‌های خاص شیمیایی یا فیزیکی اطلاق می‌شود که در صنایع مختلف برای مصارف ویژه استفاده می‌شوند. این گازها می‌توانند شامل گازهای فرآیندی، گازهای برودتی، یا گازهای مورد استفاده در صنایع نظامی باشند.
انواع و کاربردهای گازهای G و شیوه نام گذاری آنها
- سیستم‌های سرمایشی و تهویه مطبوع:
- گازهایی مانند R-134a و R-410A برای سرمایش در یخچال‌ها و کولرهای گازی استفاده می‌شوند.
- صنایع نفت و گاز:
- گازهای فرآیندی مانند گاز طبیعی (NG)، گازهای مایع شده (LPG)، و گاز طبیعی فشرده (CNG).
- صنایع نظامی و امنیتی:
- گازهای سمی مانند سارین (Sarin – GB) و تابون (Tabun – GA) که در تحقیقات نظامی کاربرد دارند.
- صنایع پیشرفته و آزمایشگاهی:
- گازهایی مانند SF6 برای عایق‌سازی الکتریکی و تولید نیمه‌رساناها.
نام‌گذاری گازهای G بر اساس کاربرد یا ترکیب شیمیایی آنها انجام می‌شود. برای مثال:
- R-134a: گاز خنک‌کننده برای سیستم‌های برودتی.
- GA و GB: گازهای سمی در استانداردهای نظامی.
جمع‌بندی
گازهای IG و G هرکدام نقش مهمی در صنایع مختلف ایفا می‌کنند. گازهای IG به دلیل ویژگی‌های غیرمخرب و دوستدار محیط زیست، انتخابی مناسب برای محیط‌های حساس مانند دیتا سنترها و آزمایشگاه‌ها هستند. در مقابل، گازهای G با کاربردهای متنوع در صنایع سرمایشی، نظامی، و آزمایشگاهی، طیف گسترده‌ای از نیازها را پوشش می‌دهند.
| ویژگی | گازهای IG | گازهای G |
| تعریف | گازهای خنثی و بی‌اثر | گازهای ویژه با کاربردهای خاص |
| ترکیبات | گاز آرگون، گاز نیتروژن، گاز CO₂ | هیدروکربن‌ها، فلورایدها |
| کاربرد اصلی | اطفای حریق | سرمایش، صنایع نظامی و صنعتی |
| دوستدار محیط زیست | بله | برخی از آنها مضر هستند |
| سمیت | غیرسمی | ممکن است بسیار سمی باشند |
گردآورنده: یاسمین شجاعی
منبع: هوش مصنوعی
